Dünya Osmanlı´yı anlama derdinde
15. Türk Tarih Kongresi´ne büyük ilgi var. Özellikle Osmanlı´ya ilgi çok büyüt. Eskiden yalnız Avrupalıların ilgi gösterdiği Osmanlı Devleti şimdi tüm dünyanın merak odağı
Ortadoğu en huzurlu ve refah dolu yıllarını Osmanlı döneminde yaşadı. Müslüman, Hıristiyan ve Yahudilerin kutsal mekânlarını barındıran bu topraklar, 400 yıl boyunca huzur solukladı. Yaklaşık 1 asır önce Osmanlı’nın elinden çıkan bu bölge, daha son
ra gün yüzü görmedi, dünyanın en istikrarsız, en kanlı bölgelerinden biri haline geldi. Son yıllarda Ortadoğu’nun yeniden kaynaması dünya tarihçilerini Osmanlı’ya yöneltti.
Önümüzdeki hafta düzenlenecek olan 15. Türk Tarih Kongresi’ne tam 750 yabancı bilim adamı bildiri gönderdi.
Zaman’ın sorularını cevaplayan Türk Tarih Kurumu Başkanı Yusuf Halaçoğlu, rekor düzeydeki ilgiyi şöyle yorumladı: “Son yıllarda olayların dinmediği Ortadoğu’daki toprakların Osmanlı coğrafyasında bulunması tarihçileri daha fazla araştırma yapmaya itiyor.” Halaçoğlu, kongreye katılmak isteyen bütün yabancı tarihçilerin Osmanlıca ve Türkçe bildiğini vurguladı.
Yabancı bilim adamları, 15. Türk Tarih Kongresi’nde, Türk tarihinin çok çeşitli dönemlerine ışık tutacak bildirilerini sunmak için adeta yarıştı. 11-15 Eylül 2006 tarihleri arasında Türk Tarih Kurumu’nun (TTK) ev sahipliğinde gerçekleşecek kongre için 750 bilim adamı bildiri gönderdi. Bu bildirilerin sadece 310 tanesi kongreye kabul edildi.
TTK Başkanı Yusuf Halaçoğlu, rekor derecedeki katılım talebinin, tarih uzmanları arasında son yıllarda giderek artan Türkiye ve Osmanlı merakından kaynaklandığını söyledi. Halaçoğlu, kongrede bildiri sunmak isteyen 750 tarih uzmanını zaman bakımından ağırlama imkanı olmadığı için aralarında Türk bilim adamlarının da bulunduğu 310 isim ile sınırlı tuttuklarını açıkladı. Atatürk’ün bizzat katıldığı 1932 yılında düzenlenen ilk kongrede 33 bilim adamı bildiri sundu
Katılımcı yabancı tarihçilerin hemen hepsinin Osmanlıca ve Türkçe bildiğini hatırlatan Yusuf Halaçoğlu, Türkiye tarihinin giderek artan sayıda takipçilerinin olduğunu aktardı. Kongre boyunca çok farklı konu başlıklarını içeren bildirilerin sunulacağını belirten Halaçoğlu, uzmanların konu seçimlerinde ve ifadelerinde tamamen özgür olduklarını söyledi. Ermeni ve misyonerlik gibi tartışmalı konuların da konuşulacağı kongrede, Ermeni soykırımını savunan isimlerin de çıkabileceğine işaret eden Halaçoğlu; “Ancak bu iddialarını sağlam belgelere dayandırmalıdırlar. Bu iddiayı savunacak bilim adamının tezlerini çürütecek birikimimiz var.” dedi.
Yusuf Halaçoğlu, bu yılki ilgiyi; “Ortadoğu’da yaşanan olayların geçtiği toprakların Osmanlı coğrafyasında bulunması, tarihçileri bu topraklarda daha fazla araştırma yapmaya itiyor.” sözleri ile açıklarken, Hazırlık Komitesi’nde yer alan Prof. Dr. İlber Ortaylı da, kongrenin bilim dünyasında prestijli bir yere sahip olmasının ilgi noktasında önemli bir sebep olduğunu söyledi. Ortaylı, eskiden sadece Avrupalıların ilgi gösterdiği Osmanlı’ya şimdi tüm dünyadan ilgi olduğunu belirtti.
Yabancı uzmanların sunacağı bazı bildiri başlıkları
Salahi R. Sonyel “Kurtuluş Savaşı Döneminde Padişah Vahdettin’in İngilizlerle İlişkileri”, Howard Reed “Gazeteci Louise Bryant’ın 1923 Yılında Türk Liderleri ile Yaptığı Röportajlar”, Entela Muço “Atatürk Döneminde Türk Kadının Batılılaşması ve Arnavutluk’taki Etkileri”, Boris Potskhveriya “İkinci Dünya Savaşı Zamanında Türkiye’nin Tutumu ile İlgili Sovyet Arşiv Belgeleri”, George S. Harris “Washington’da İki Türk Büyükelçisi: Ahmet Muhtar ve Mehmet Münir”, Kerstin Tomenendal “1. Dünya Savaşı’nda Avusturya-Macaristan Yergili ve Mizahi Haftalık Dergilerinde Müttefiki Türklerin İmgesi”, Aleksander Vasilyev “18.-19. Yüzyıllarda Rusya Harbiyesinde Öğretim Görerek Rus İmparatorları Tarafından Ödüllendirilmiş Olan Türk Subayları Hakkında Rusya Devlet Arşivindeki Belgeler”, Muhammed Ahmed “Sultan 2. Abdülhamit ve Filistin Meselesi”
Yabancı uzmanların yanı sıra Türk bilim adamları da Osmanlı’da ABD’li misyonerlerin faaliyetleri, Ermeni iddiaları, Osmanlı toplumuna şans oyunlarının girmesi, İncirlik Üssü ve Türkiye-ABD ilişkileri gibi ilgi çekici konularda Türk uzmanlar bilgiler verecek.
