İSTİHBARİ TEŞEKKÜLLER VE TERİMLER
Normal yaşam içindeki bir insan için, istihbari faaliyetler son
derece karmaşık ve anlaşılmazdır. istihbarat teşkilatlarının kendine
özgü kuruluşları, çalışma yöntemleri vardır. Amerikalılar her şey
için bir kelime, kısaltma ve bir terim üretmekle ünlüdürler.
Keysofiser (Case Officer) gibi bazı terimler Türkiye dahi birçok
ülkede kullanılır. Bu terimler istihbaratın ortak lisanıdır.
Aşağıda, çeşitli ülkeler din istihbarat ve güvenlik teşkilatlarının
isimleri, alt kuruluşları, bazıları hakkında kısa bilgiler ve
Amerikalıların kullandığı istihbari terimlerin Türkçe açıklamaları
okuyucuya bu karışık sistemin nasıl çalıştığı hakkında fikir
verebilecek bu kitapta geçen bazı olayların daha iyi
değerlendirilmesini sağlayacaktır.
İstihbarat teşkilatları:
ACSS- Assistant Chief of M16 - İngiliz Gizli Entelijans Servisinin
Baş Yardımcısı
AFOSI- Air Force Office Of Special Investigations- ABD Hava
Kuvvetleri Özel Araştırmalar Ofisi (OSI) olarak da tanınır.
AMAN- İsrail Askeri İstihbaratı
ASIO (ASIS)- Australian Security and Intelligence Organization
(Service) - Avustralya İstihbarat Teşkilatı (Servisi)
AVB - Allami Vedelmi Batosag - Macar İstihbarat Servisi
BCA - Bo Cong An-Vietnam İstihbarat Servisi.
BCRA- Bureau Central de Renseignements et d' Action Fransız Merkezi
ve Harekat Bürosu.
BFV- Bundesamt für Verfassungsschutz- Batı Alman Güvenlik Servisi.
BND- Bundesnachrichtendienst - Batı Alman Entelijans Servisi
BSC - British Security Coordination - İngiliz Güvenlik
Koordinasyonu.
Bundes Polizei - İsviçre Güvenlik Servisi.
CIA- Central Intelligence Agency - ABD Merkezi Haberalma Teşkilatı,
The Company (Şirket) adıyla da tanınır.\ 1'inci Dünya Harbi
sırasında istihbarat işlerini yürüten OSS Office of Strategic
Services (Stratejik Servisler Ofisi)'nin devamı niteliğindedir. CIA,
dünyanın en kuvvetli istihbarat teşkilatlarından biridir. 1947'de
Milli Güvenlik Kanunu ile kurulmuştur. Langley Virginia'da. 219
hektarlık bir alanda bulunan karargahı 1961'de açıldı. 1947'de
kuruluşundan sonra bazı düzenlemelerle örtülü ödenekten sarf yetkisi
kazandı. 1975'den beri çeşitli Kongre Komitelerinin denetiminde.
1982'de “Kimlik Koruma Kanunu” ile CIA mensuplarının kimliklerinin
açıklanmaması güvence altına alındı. CIA'nın en hassas bölümü
“Operasyon Direktörlüğü. CIA, kongre ve basına zaman zaman
çalışmaları hakkında brifingler verir. Personelini seçerken seri
mülakatlar yapar, güvenirlik araştırması, yalan makinesi testinden
geçirir. Alexandria, McLean, Virginia Williamsburg yakınındaki Camp
Peary'de eğitim yerleri vardır. Dış ülkelerdeki servis personelinin
güvenliğinin sağlanmasına özel bir önem verir. Dünyanın her tarafına
iyi yetişmiş, kabiliyetli memurlar yerleştirmede ve teknik destek ve
araştırmada en kuvvetli servistir. Dünyanın bütün ülkelerinde
araştırmada en kuvvetli servistir.
Dünyanın bütün ülkelerinde bir gizli “İltica ve Taraf değiştirme”
komitesi bulunur. Bunlar bütün planları ile beklenmeyen olaylar için
hazırlıklıdır.
CID- Connittee of Imperial Defeance - İngiliz Kraliyet Savunma
Komitesi.
CIFE-Combined Intelligence Far East - İngiliz Uzak Doğu Birleşik
Entelijansı CIS- Combined Intelligence Service - İngiliz Birleşik
Entelijans Servisi.
COI- Coordinator of Information - İngiliz Enformasyon Koordinatörü.
CRO- Cabinet Research - Japonya İstihbarat Teşkilatı
CSIS- Kanada İstihbarat Servisi
CSS- Chief Of M16 - İngiliz Gizli Entelijans Servisinin Başkanı.
D Branch- (Counterespionage Branch ofM15) - İngiliz Güvenlik
Servisinin Kontrespiyonaj Bölümü.
DCI- Director Of Central Intelligence - ABD Merkezi Haberalma
Teşkilatı (CIA) Direktörü.
DCSS-Deputy Chief Of M16- İngiliz Gizli Entelijans Servisinin Başkan
Yardımcısı DDCI-Deputy Director Of Central Intelligence - ABD
Merkezi Haberalma Teşkilatı (CIA) Direktör Operasyonlar Yardımcısı
Teşkilat'ın 2'nci adamı.
DDO - Deputy Director for Operations - ABD Merkezi Haberalma
Teşkilatı (CIA) direktör Operasyonlar Yardımcısı Operasyonlar
Direktörlüğünün (DO-Directorate for Operations) Başı.
DGI-Direccion General de Inteligencia- Küba İstihbarat Teşkilatı.
DGSE - Direction Generale de Securite Exterieur - Fransız Dış
Güvenlik (Entelijans) Servisi.
DIA-Defense Intelligence Agency - ABD Savunma İstihbarat Teşkilatı.
DIE-Departmentul de Informatii Externe - Romen Dış İstihbarat
Başkanlığı.
DMI- Director Of Military Intelligence- İngiliz Askeri Entelijans
Direktörü.
DNI- Director Of Naval Intelligence - İngiliz Deniz Kuvvetleri
Entelijans Direktörü.
DST- Direction de la Surveillance du Territoire - Fransız Güvenlik
ve Kontrespiyonaj Servisi. İngiliz M15 ve Amerikan FBI
Teşkilatlarına muadildir.
DS- Drzaven Sigurnost - Bulgar İstihbarat Teşkilatı
FBI- Federal Bureau Of Investigation -ABD Federal Soruşturma Bürosu
FOE -Forsvarvarsftaben Operativ Enhat - İsveç Güvenlik Teşkilatı.
GCHO - Goverment Communications Headquartes - İngiliz Hükümet
Haberleşme Merkezi.
GCR- Groupement de Controles Radio-Electrique- Fransız İstihbarat
Servisinin Kripto Bölümü.
GRI- Çin İstihbarat Teşkilatı
GRU- Glavnoye razvedyvatelnoye Upravleniye - Sovyet Askeri
İstihbaratı. Sovyet Genel Kurmayına bağlı bir direktörlük
HVA- Hauptvewaltung für Auklarung - Doğu Alman İstihbarat Servisi
IIC- Industrila Intelligence Center - İngiliz Endüstri Entelijansı
Merkezi.
ISIC- Inter Services Intelligence Committee - İngiliz Servisler
Arası Entelijans Komitesi. MI5 ve MI6'yı kontrol eden komite
ISLD -Inter Services Liasion Department - İngiliz Servisler Arası
Liyezon Bölümü
JIC- Joint Intelligence Committee - İngiliz Birleşik Entelijans
Komitesi.
KGB- Komitet Gosudarstvennoy Bezopasnostri - Sovyet Devlet Güvenlik
Komitesi. Dünyanın en yüksek bütçesi olan istihbarat servislerinden.
Şubat 1978'de yayınlanan Time mecmuasına göre en iyi dört istihbarat
servisinden biri.
KYP - Yunan İstihbarat Servisi.
MEIC- Middle East Intelligence Center- İngiliz Orta Doğu Entelijans
Merkezi.
MI5- British Security Service - İngiliz Güvenlik Servisi Eskiden
İngiliz Askeri Haber Alma teşkilatının 5. Kısmı (Military
Intelligence) olduğundan bu isim halen kullanılmaktadır. Amerikan,
FBI Teşkilatı ile ana hatları ile aynı tip bir kuruluş olmakla
birlikte yurtdışında kontrentelijans faaliyetleri yürütmez. Esas
görevi İngiltere'de İngiliz sırlarının yabancı uluslara karşı
korunması, içte düzenlenebilecek sabotajlara karşı koymak, devlet
sırlarının çalınmasını ve yıkıcı faaliyetleri önlemektir.
MI6- British Secret Intelligence Service- İngiliz Gizli Entelijans
Servisi. Daha önce İngiliz Askeri Haber Alma Teşkilatının 6'ncı
Kısmı. SIS (Secret Intelligence Service) Gizli Entelijans Servisi
olarak da tanınıyor. Bu sivil kuruluş, Amerikan CIA Teşkilatına
benzer. Görevi ülke dışından haber toplamak ve stratejik görevleri
yerine getirmektir. Şubat 1978 tarihine göre analiz ve politik
değerlendirme yapmakta üstündür.
MI9- Escape and Evasion Service - İngiliz Kaçma ve Kurtulma Servisi.
MOSSAD- Ha Mossad, Le Modiyn Ve Le Tafkidim Mayuhadim - İsrail
Entelijans ve Özel Operasyonlar Enstitüsü. Dünyada 20.000 tanesi
faal, 15.000 tanesi uyuyan olmak üzere toplam 35.000 ajanı
bulunmaktadır. Şubat 1978 tarihli Time dergisine göre dünyanın en
iyi dört istihbarat servisinden biridir. Diğer teşkilatlara göre
üstünlüğü, iyi organize olmuş bulunması ve Mossad’a sızmanın mümkün
olmamasıdır. Şili İç Güvenlik Servisini, İran’ın Savak Teşkilatını,
Kolombiya emniyet kuvvetlerini, Arjantin, Batı Almanya, Güney
Afrika'yı ve Uganda Diktatörü idi Amin'in ve Panama eski Diktatörü
Manuel Noriega'nın Gizli Polis Örgütünü eğitmiştir.
MUHABERAT- Mısır, Suriye ve birçok Arap devletinin istihbarat
servislerine verilen isim.
NIC- National Intelligence Council - ABD Milli Haberalma Konseyi
NIS- Naval Investigetive Service - ABD Deniz Kuvvetleri Soruşturma
(İstihbarat) Servisi.
NSA- National Security Agency - ABD Milli Güvenlik Teşkilatı
OS- Overvaaksningst jeneste - Norveç İstihbarat Servisi
RCMP- Royal Canadian Mountain Police - Kanada Kraliyet Dağ Polisi.
SABO- Underrattelse Och Sakerhetsenhet - İsveç İstihbarat Servisi
SAVAMA- İran İstihbarat Servisi.
SB- Sluzba Bezpieczenstwa - Polonya İstihbarat Servisi.
SDECE- Service de Documentation Esterieur et Contre
Espiyonage-Fransız Dış Dokümantasyon ve Kontrespiyonaj Servisi.
SHABACK- İsrail İç Güvenlik Teşkilatı. FBI muadili
SIS - Secret Intelligence Service - İngiliz Gizli Entelijans Servisi
(Ml6)'nın diğer adı. STB- Stani Tajna Bezpecnost- Çekoslovakya
İstihbarat Servisi
UB- Polonya İstihbarat Servisi.
İSTİHBARİ TERİMLER:
Accommodation Address - Aracı Adres - Normalde, o yerde oturmayan
bir gizli faaliyet mensubu için yollanılan posta malzemesinin
gönderildiği adres.
Active Opposition - Aktif Mukavemet - Belirli bir operasyon
bölgesindeki gizli faaliyeti önlemeye veya istismar etmeye çalışan
unsurlardır. Bunların başında ilgili operasyon bölgesindeki güvenlik
sistemi gelmekte olup, bu sistem profesyonel güvenlik güçleri ile
polis ve diğer bu uygulayıcı kuruluşlar gibi yardımcı güvenlik
unsurlarından ve gönüllü veya tesadüfi muhbirlerden oluşmaktadır.
Mukavemet sistemi diğer siyasi grupları veya üçüncü bir ülkenin
güvenlik servislerini de kapsam içine alabilir.
Agent Net - Ajan Şebekesi - Bir baş ajanın yönetiminde gizli
maksatlar için çalışan bir grup, şebeke.
Alias - Takma Ad- Bir şahsın temasta bulunduğu şahıslar veya
teşekküllerden hakiki kimliğini saklamak için kullandığı sahte isim.
Bu isim genellikle özel ve geçici bir operasyonel maksatla
kullanılır.
Audio Surveillance - Teknik Dinleme - İstihbari açıdan ilgi çeken
şahıs veya şahısların konuşmalarını, her türlü ses alma, kayıt ve
yayınlama cihazlarını gizli bir şekilde kullanarak, tespit etmek.
Authentication Documentation - Dokümantasyon- (1) Ajanın, hayat
hikayesine uygun düşen, onu destekleyen mahiyette şahsi belgeler,
hesaplar, teçhizat temin için girişilen teknik destek görevi (2)
Okuyucuya, güvenlik çerçevesi içinde kalmak kaydıyla, bir haber
raporunun bilinen veya muhtemel olan doğruluğunu kaynağın tarifi
gibi alametlere dayalı olarak kanıtlamak, doğruluğuna kara vermek
olgusu.
Backstop - Geri Destek - Maskenin tahkikata tabi tutulduğu takdirde,
bağımsız bir kaynak veya kaynaklar tarafından teyit edilebilecek
şekilde tertiplenmesi.
Blow Compromise (Burn) - Deşifre - Gizli bir teşkilat veya
faaliyetle ilgili personel, tesirler veya sair unsurların genellikle
kasıtsız olarak açığa vurulması.
Açığa vurmak keyfiyeti dost unsurlar tarafından kasıtsız, hasım
tarafından ise kasıtlı olarak yapılır.
Border Crossing - Saldırış - Bir hududu veya bir siyasi sorumluluk
sahasını legal veya illegal geçiş şekilde geçmek olayı gizli veya
illegal geçiş şeklinde de ifade olunur.
Brush Contact - Fırça Teması - Gizli bir teşkilatın iki mensubu
arasında maddi veya şifahi bir haberin dikkat çekmeden aktarılması
için kazara yapıldığı izlenimini verecek şekilde düzenlenen bir
anlık temas.
Bug - Böcek- (1) Mikrofon gibi bir dinleme cihazı. (2) Böyle bir
cihazı yerleştirmek.
Build up Material - Yemleme Malzemesi - Bir istihbarat servisi
tarafından, karşı servise aktarılmak üzere bir dubl-ajana verilen
hakiki bilgiler. Bu bilgilerin veriliş maksadı ajanın hasım servis
nezdindeki itibarını artırmaktır.
Bury-Gömü-(1) Bir sorgulama veya sair mülakat sırasında asıl ilgiyi
çeken mesele, isim veya konunun etrafını, ona olan ilgiyi perdelemek
amacıyla ona benzeyen fakat direkt ilgisi olmayan unsurlarla sarmak
(2) yere gömmek.
Cache - Zula - (1) Operasyonları ileride desteklemek maksadıyla
ihtiyaç duyulan malzemenin gizlenmesi. (2) Bu şekilde gizlenmiş
malzeme genellikle bozulmaktan da korunmuştur.
Case Officer - Keysofiser - İngilizceden Türkçeye adapte edilmiş
olup, herhangi bir istihbari vakayı yürüten, bu meyanda çeşitli
kategorideki elemanları sevk ve idare eden istihbarat görevlisi. Bu
görevi masa başında yapıp değerlendirmeye tabi tutan kişiye ise
Deskofiser (desk officer) denilir.
Chicken Feed - Yem - Hasım bir servisi, müteakip, yanıltma
malzemesine heveslendirmek için özellikle hazırlanmış yemleme
malzemesi.
Conducting Officer - Refakat Memuru - (1) Bir operasyon bölgesinde
bir ajan veya ajan grubuna sevk noktasına kadar refakat eden memur
(2) istihbari maksatlarla bir ajana veya dost servis temsilcisine
bir yerden bir yere veya bir ülkeden diğerine kadar refakat eden bir
memur.
Consumer - Müşteri - Bir istihbarat teşkilatının ürettiği istihbari
bilgileri kullanan şahıs veya kuruluşlar, kullanıcı.
Countersurveillance - Kontr takip - Bir şahsın başka bir şahıs veya
grup tarafından takip edilip edilmediğini anlamak için sistematik
bir şekilde uygulanan takip ve gözetleme faaliyeti.
Cover Story - Maske Hikayesi - Bir gizli faaliyet elemanının
faaliyetini gizlemek için mevcut kimliğine, pozisyonuna ve
yaşantısına uygun olarak hazırlanmış hayat hikayesi.
Cover Disruptive Action - Örtülü (Gizli) Önleme Faaliyeti - yıkıcı
faaliyetleri önleme gayretlerine destek olmak amacıyla şahıslara
baskı yapmak, provokasyonlara girişip, isyanlara sebep olmak veya
önlemek, sokak olaylarını düzenlemek veya onları dağıtmak gibi
faaliyetlerde bulunmak.
Covert Action Operations - Örtülü (Gizli) Faaliyet Operasyonları -
Hakiki organizatörü gizlemek ve gerektiğinde onun ilişkisini ve
sorumluluğunu reddetmek imkanı yaratmak amacıyla planlanan ve
uygulanan operasyonlardır. Bu operasyonlar, organizatörün istihbarat
teşkilatının hedef ülkedeki resmi temsilcilikleri tarafından
yapılanlara ilaveten ve onları tamamlamak üzere siyasi, ekonomik ve
para-militer sahalarda ve organizatörün milli politikasını o ülkede
daha köklü uygulayabilmek amacıyla tatbik edilirler. Bu
operasyonlarda organizatörün kimliğini gizlemek için gizli faaliyet
teknikleri uygulanmakla birlikte, genelde gözle görülür bir sonuç
elde etmek maksadıyla uygulandıklarından, diğer gizli faaliyet
operasyonlarından ayrı mütalaa edilirler.
Dead-End- Çıkmaz Yol - Ha)Tat hikayesine dahil unsurların munzam bir
tahkikata imkan vermeyecek şekilde bir tıkanma noktasına getirilmek
suretiyle düzenlenmeleri.
Deception - Yanıltma - Bir millet, grup veya şahsı, yanlış yola sevk
etmek amacıyla düzenlenmiş faaliyet.
Defection - İltica, Taraf Değiştirme - Kişinin bir ülkeye, hükümete,
davaya, partiye, inançlara olan bağlılığını bilinçli olarak terk
etmesi Genelde o ülkeden kopan ve istihbari, operasyonel ve
psikolojik değeri olduğu için hasım ülkenin bağımlılığına giren
şahıslar (Defector) için kullanılır.
Defection In Place - Yerinde Taraf Değiştirme- Bir şahsın
bağlılığını gizlice terk ederek, kendi hükümetinin hizmetinde
kalmakla beraber, hasım devlete çalışması. Yerinde Angaje
(Recruitment in Place) terimi de aynı manada kullanılmaktadır.
Denied Area - Kau Bölge - Giriş - Çıkış ve seyahatler üzerine sıkı
kontroller uygulamak suretiyle normal giriş-çıkışların
zorlaştırıldığı bir ülke veya bölge.
Dispatch - Resmi Yazı - Karargahla kuruluşları veya üniteleri
arasında veyahut ta bölge tesislerinin kendi aralarında kurye
çantası içinde teati olunan resmi yazılı belgeler.
Disposal - İz Silme - Bir ajanın ilişkisinin kesilmesine müteakip
onu kullanan gizli teşkilatın güvenliğini sağlamak amacıyla yapılan
işler ve alınan tertipler.
Double Cover - Second Cover - Dubl Maske (İkinci Maske) Belirli bir
gizli faaliyet için kullanılan yedek bahane. Genellikle ilk
kullanılan bahane veya açıklamanın geçerli olmaması üzerine ufak
çaplı bir suç veya yanlış bir uygulamaya karışmış olma keyfiyetinin
itiraf edilmesi halidir. Maksat esas gizli faaliyetin ve niyetin
saklanmasıdır.
Double - Agent - Dubl- Ajan - 1ki istihbarat veya güvenlik serisi
ile ajan ilişkilerini sürdüren, bir servise diğeri hakkında veya her
iki servise de birbirleri hakkında bilgi veren kişi.
EEFIS - Evasion And Escape Fingerprint Identification System-
KKPTS-Kaçma, Kurtulma ve Parmak İzi Teşhisi Sistemi - Bir şahsa ait
parmak izlerinin bulunduğu bölgede tasnif edildikten sonra şifreli
olarak bir veri formuna geçirilip daha kesin bir teşhis sağlamak
amacıyla ilgili merciye telgraf vb. yollarla gönderilmesi metodu.
EEI - Essential Elements Of Information - EBU - Esas Bilgi Unsurları
- Esas itibariyle askeri bir tabir olupp, elde edilmesi istenilen ve
lüzumlu olan istihbari bilgilerin tespiti anlamında kullanılır.
Elicit - Sızdırma - Bir şahısla yapılan konuşma esnasında ona
kendisinin istihbari maksatlarla kullanıldığını hissettirmeden
ağzından laf almak.
Evasive Action - Adatma - Yakalanmayı, saldırıyı veya özellikle bir
takibi atlatmak için uygulanan hareket.
Exfiltration - Gizli Çıkış - Karşı tarafın veya düşmanın kontrolü
altındaki bölgelerde bulunan personelin gizlice oradan tahliye
edilmesi.
Fabricator - Fabrikatör - Siyasi ve şahsi maksatlar için, genellikle
hakiki ajan kaynaklarına sahip olmaksızın uydurma veya şişirme haber
üreten şahıs veya grup anlamındadır. (Paper Mill) Kağıt Fabrikası
tabiri de aynı maksatla kullanılmaktadır.
Handolder - Rehber - Bir ajana, bir dost servisin temas unsuru veya
operasyonla ilgili bir başka şahsa; onların aşina olmadıkları bir
bölge veya şart için rehberlik ve refakat eden, genellikle servis
mensubu bir şahıs.
Infiltration - Sızma - (1) Düşman arazisindeki bir hedefe bir ajan
veya bir başka şahsın, gizlice yerleştirilmesi. Bu faaliyet, mutat
olarak bir hudut veya muhafaza altındaki bir hattın geçilmesini
gerektirir, (2) Bir veya daha fazla şahsın, bir grup veya teşkilat
içinde onları dinlemek veya faaliyetlerini kontrol etmek amacıyla
gizlice sokulması.
Informant Sub - Source - Tali Kaynak - (1) İstihbarat bilgisi veren
angaje edilmemiş, kontrol dışı bir kaynak (2) Rapor yazmada: Belirli
bir bilgi veren ve kendisine ana kaynağın kaynağı şeklinde atıfta
bulunan şahıs.
Informer - Muhbir - Şüpheli telakki ettiği şahıslar veya faaliyetler
hakkında polise veya güvenlik servisine bilinçli olarak ve mutaden
ve maddi mükafat karşılığında bilgi veren şahıs.
Insulate - İzolasyon - Genel anlamda bir veya diğerinin deşifre
olduğu veya sızmaya maruz kaldığının bilinmesi veya bundan şüphe
edilmesi hafinde; bir şahıs, teşkilat veya bölgenin diğer gizli
unsurlardan tecrit edilmesi.
Intelligence Audit - İstihbarat Muhasebesi - Bir istihbarat servisi
tarafından üretilen pozitif istihbarat haber raporları muhtevasının
münferiden ve kolektif bir şekilde yapılan değerlendirmesinin
tetkiki; doğrulukları zamanında ulaştırılmış olmaları,
yeterlilikleri ve müşteri kategorisindeki kuruluşlar için ifade
ettikleri değer gibi faktörler göz önünde tutulmak suretiyle bu
raporların onları temin için sarf edilen çabaya değer olup
olmadıklarının kıymetlendirilmesi.
Katsa - Keysofiser - İsrail istihbaratında kullanılan terim.
Keysofiser'e bakınız.
Liaison - Liyezon - İki veya daha fazla ülkenin servisleri arasında
resmi ve kurumsal işbirliğinden, gayri resmi, son derece kural dışı
veya şahsi ilişki şekline kadar değişkenlik gösterebilen ilişkiler.
Liasion Operations - Liyezon Operasyonları - Bir yabancı servisin
mensupları ile ilişkilere dayalı olarak en basit anlamdaki
işbirliğinden başlayıp , ortak operasyonlara kadar yönelebilen her
türlü faaliyet.
Motivation - Motivasyon - Motive etmek, yüreklendirmek anlamında
kullanılmaktadır.
Name Check - Fiş Kontrolü - Bir şahıs hakkında bilgi edinmek
amacıyla kayda geçmiş mevcut bilgileri araştırmak. Bu işlem normalde
ilgili şahıs hakkında menfi bir kasıt mevcut olup olmadığını tespit
etmek amacıyla yapılır ve onun güvenirliğine veya istihbarat
sahasında kullanılabilir olup olmadığına karar verme ameliyesindeki
ilk adımı teşkil eder (Traces) ibaresi de aynı anlamda kullanılır.
One - Time Pad - Bir Defalık Şifre Bloku - Belirli bir usulle
karıştırılmış harflerden meydana gelene bir şifre sistemi olup, bir
kere kullanıldıktan sonra terk edilir. Penetration - Hulul - Bir
hedef kuruluşun sırlarını öğrenmek veya faaliyetlerini etkilemek
amacıyla o kuruluşa ajan yerleştirmek, teknik yerleşme yapmak veya o
kuruluşun içinden ajan angaje etmek.
Project - Proje - Bir istihbarat örgütüne verilmiş belirli bir
görevin başarılabilmesi için hazırlanan operasyon planının
onaylanmış şekli.
Recruitment - Angaje - Bir şahsı, bir gizli teşkilat için çalışmaya
ikna ve teşvik fili veya ameliyesi.
Recruitment In Place - Yerinde Angaje - Bir hedef kuruluş mensubunun
o kuruluştaki görevini muhafaza etmekle beraber bir istihbarat
servisi ajan veya tali kaynak olarak hizmet etmeğe ikna olunmasını
amaçlayan bir faaliyettir.
Refugee - Mülteci - Değişik bir yöntem tarzıyla idare edilen her
ülkenin fiili veya sabık vatandaşı olup, o ülkeden kaçmış bulunan
ve/veya oraya geri dönmek isteyen ve aynı zamanda ikamet etmekte
olduğu ülkenin ekonomisiyle bütünleşmiş bulunan kimse.
Roll Up (Roll Back) - Temizlik - Mevcudiyeti ve faaliyetleri sızma
yoluyla veya belirli bir şekilde deşifre edilerek ortaya çıkarılan
bir gizli örgütün bir güvenlik servisi tarafından imhası.
Stake - Out - Sabit Takip ve Gözetleme - Bir şahıs, yer veya tesisin
sabit takip ve gözetlemeye alınması.
Termination - İlişki Kesme - Bir proje veya bir ajanın kullanımını
sona erdirirken uygulanan idari ve güvenlik usulleridir.
Third Country Operation - Üçüncü Ülke Operasyonu Bir istihbarat
teşkilatının bir yabancı ülkeden diğer bir ülkeye karşı yönettiği
bir operasyon.
Third Country Agent - Üçüncü Ülke Ajanı - Milliyeti kendisini
kullanan ve aleyhinde kullandığı ülkeden ayrı olan bir ajan.
Walk - In - Kendi Gelen - Başka bir ülkenin temsilcisine, taraf
değiştirmek, istihbari alanda hizmet etmek veya sair şekillerde
yardımcı olmak amacıyla gönüllü olarak başvuran kişi.
KAYNAKÇA
KGB-John Barron1974
MI6-Nigel West1983
VEIL (Peçe)-Bob Woodward1987
SPY CATCHER (Casus Avcısı)-Peter Wright1987
GAMES OF INTELLIGENCE (İstihbarat -Akıl- Oyunları)-Nigel West1989
BY WAY OF DECEPTION (Hile Yolu)-Victor Ostrovsky / Claire Hoy1990
AÇIKLAMALAR (DİPNOT) :
[1] Analiz: Tahlil, çözümleme, inceleme-Bir bütünün unsurlarını
seçmek için yapılan inceleme.
[2] Riyaset Makamı: Mensupları arasında Milli Emniyet Hizmetleri
Karargahına verilen isim.
[3] Kestirme-Bir telsiz istasyonunun yerini tespit etmek (kestirmek)
için, sinyallerin şiddeti ile yayının yönünü bulan alıcı cihazlar.
Kestirme cihazı yüklü araçlar şehrin 3 ayrı noktasında durduğu takdirde, tespit ettikleri
yönlerin kesiştiği noktada telsiz yayınının yapıldığı anlaşılmaktadır. Sabit
Kestirme istasyonları da olup bir zamanlar Doğu Almanya'dan Türkçe
yıkıcı-bölücü neşriyat yapan "BİZİM Radyo"nun yeri bu şekilde saptanmıştır.
[4] Bkz. Dipnot 3
[5] Amal: Emel'in çoğulu, Emeller, ülküler, mefkureler
[6] Nigel West'in "Games of Intelligence (Akıl veya İstihbarat
Oyunları) isimli kitap ilk 1989' da yayınlanmıştır.
[7] Taraf Değiştirme-Bir ülkeye, hükümdara, partiye, ideolojiye,
teşkilata, örgüte, dine olan inanç ve bağlılığın diğer bir ülke, parti,
ideoloji, teşkilat, örgüt veya din lehine terk edilmesi, bırakıp kaçılması.
[8] CIA'nın suikastlar düzenlemesi ı976'da CIA Direktörü Stansfield
Turner zamanında Başkan Ford'un imzaladığı bir emirle yasaklanmıştır. Halen
bu emrin yürürlükte olup olmadıgı bilinmemektedir. Başkan Bush'un
CIA'nın eski bir yöneticisi olması, Körfez Krizindeki gelişmeler ve Saddam
problemi bu emrin yürürlükten kalkması için geçerli sebepler olabilir.
[9] Sigint-(İng) Signals Interception and Analysis-Sinyal yakalama
ve analiz.
[10] Yurdumuzda istihbaratla uğraşan birimler MİT, Genelkurmay
(Ordu), İçişleri Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Jandarma, Milli Güvenlik Kurulu,
Cumhurbaşkanlığı olup bu birimler arasında koordinasyon ve işbirliği çok düşük
seviyededir.
[11] Detrap: İngilizce "Dead Drop" teriminden Türkçeye adapte
edilmiş olup, gizli faaliyetle ajan ile onu sevk ve idare eden arasında kullanılan
gizli haberleşme yöntemlerinden biridir. Ajan ve idareci daha önceden
kararlaştırılan belli bir ağaç kovuğu, belli bir taşın altı gibi bir
yerlere mesaj bırakıp alırlar ve birbirleri ile bir araya gelmeden haberleşirler.
Türkçe de "Cansız Posta Kutusu" olarak kullanılmaktadır. Geri dön
[12] Yuri Vladimirovich Maksimov: Türkiye'de İlk 1961-1965, ikinci
olarak 1967-1968 yılları arasında çalıştı. 1968'de "İstenmeyen adam”
ilan edilerek sınırdaşı edildi. Geri dön
[11] Sadrazam Koca Hüsrev Paşa-Abaza asıllı, 3'üncü Selim zarnanında Mısır'da İskenderiye muhafızlıgı, 1801'de Vezirlik, Mısır Valiliginde Kaptan-ı Deryalık, 2'nci Mahmut zamanı Azakiri Mansure seraskerliği,
Abdülmecit devrinde Sadrazamlık, Tanzimat Fermanı okunduğu zaman Sadrazam
bulunuyordu. ı854'de öldü.
[12] Sadrazam Ethem Paşa-(ı818-1893) Devlet ve ilim adamı. Avrupa'da tahsil etmiş, Enstitution Barber'de okumuş Maden Mühendisi olmuştur. Abdülmecit'e Fransızca ve diğer ilmi dersler vermiş, ı856' da Vezir
, Hariciye Nazırlığı Nafıa, Maarif, Ticaret, Adliye Nazırlıkları, Abdülhamit
zamanında Sadrazam. Eşi Şerife Hanım Saray Hazinedar Baş Ustası.
[13] Müşir Şakir Paşa-(1838- 1899) Hersek Erkanı Harbiye Reisliği,
1876 Rus Harbinde Ferik olarak Komutan, Petersburg Elçiliği Müşiri, Girit
Vali Vekilliği, Anadolu Vilayetleri Umum Müfettişliği.
[14] Osman Hamdi Bey-(ı842-ı9ı0) Arkeoloji ve resim sahasında ilim
adamı. Umuru Ecnebiye müdürü, Bağdat'ta Matbuat Ecnabiye müdürü, 1881'de
Müze müdürü, 1888'de Güzel Sanatlar Akademisini kurdu. Teşhir ettiği
tablolarıyla Avrupa'da tanınmış, İskenderin lahdini bulmuştur, Eskihisarda
gömülüdür.
[15] Kontrespiyonaj: Espiyonaja karşı koyma faaliyeti. Bir ülkede
casusluk ve benzeri gizli faaliyetler yürüten yabancı unsurların bu
faaliyetlerini önlemek için yapılan karşı çalışmaların tümü.
[16] Espiyonaj: Yabancı bir ülkede yütütülen casusluk ve benzeri
gizli faaliyetlerin tümüdür.
[17] THKP-C: Türk Halk Kurtuluş Partisi - Cephesi
[18] 3l Mayıs l973 tarih/i Günaydın Gazetesi.
[19] Keysofiser: lngilizce "case officer" deyiminin Türkçeye adapte
edilmiş şekli. -Her hangi bir isrihbari vak'ayı araştıran, bu meyanda
çeşicli kategorideki elemanları sevk ve idare eden istihbarat görevlisi. Bu
görevi masa başında yapıp de.ğeclendirmeye tabi turan kişiye ise Deskofiser
"desk officer" denilir.
[20] Dublaj: Bir ajanın ağırlığı bir tarafta olmak üzere iki
istihbarat servisine birden çalışması. Bu tip ajanlara Dubl-Ajan adı verilir.
[21] Fabrikatör- Amerikan İstihbarat Servisi tarafından kullanılan
bir terim olup "siyasi ve şahsi maksatlar için, genellikle hakiki ajan kaynaklarına
sahip olmaksızın uydurma veya şişirme haber üreten şahıs veya grup"
anlamındadır. Paper Mill (Kağıt Fabrikası) tabiri de aynı maksatla
kullanılmaktadır.
[22] Covert Action Operation - Örtülü (Gizli) Faaliyet
Operasyonları: Hakiki organizatörü gizlemek ve gerektiğinde onun ilişkisini ve
sorumluluğunu reddetmek imkanı yaratmak amacıyla planlanan ve uygulanan
operasyonlardır.
[23] Halbuki suçüstü daha önce de bahsedildiği gibi Amerikalılara
ait bir evde meydana gelmi,fti. Olayın M!T'e ait bir evde meydana geldiği
belirtilerek konu kasıtlı 0larak saptırılıyor, M!T'ten bir grup M!T'e ait bir evde
diğer M!T mensubuna tertip yapmıf havası veriliyor.
[24] Deception- Yanıltma (Bir millet. grup veya şahsi; yanlış yola
sevk etmek amacıyla (düzenlenmiş faaliyet.
[25] KED- Kontrespiyonaj dairesi.
[26] Muhtemelen eski Diyarbakır Bölge Daire Başkanı FK kastediliyor.
[27] KYP-okunuşu KİP- Yunan Gizli Servisi
